Paragraaf onderhoud kapitaalgoederen

Omschrijving (toelichting)

Onze gemeente heeft veel openbare ruimte in beheer. In die openbare ruimte vindt een groot aantal activiteiten plaats. Voor al die activiteiten bestaat de openbare ruimte uit de volgende kapitaalgoederen:

• Infrastructuur (wegen, riolering, civieltechnische kunstwerken);
• Voorzieningen (openbaar groen, verlichting, sportfaciliteiten e.d.);
• Gebouwen.

Het beheer en onderhoud van kapitaalgoederen (openbare ruimte en gebouwen) komt in meerdere programma’s van deze begroting terug. Het vormt financieel gezien een aanzienlijk deel van de begroting en is maatschappelijk gezien van groot belang. Voor het goed functioneren van de samenleving is het noodzakelijk dat de gemeente haar eigendommen (kapitaalgoederen) in goede staat onderhoudt. De kapitaalgoederen worden onderhouden op een basisniveau. In samenwerking met betrokken partijen wordt gestreefd naar een aantrekkelijke, duurzame en 
groene woonomgeving. De kapitaalgoederen worden beheerd op basis van beheerplannen. In deze beheerplannen staat aangegeven wat de doelstellingen zijn en welke activiteiten door de gemeente worden verricht.

Voor het geheel van de investeringen bedragen de kapitaallasten in 2025 € 3,1 miljoen waarvan € 1,7 miljoen voor nieuwe investeringen en € 1,4 miljoen voor bestaande investeringen. 

We hebben voor diverse investeringen dekkingsreserves binnen de bestemmingsreserves voor de bijbehorende kapitaallasten. Van het geheel van € 3,1 miljoen in 2025 wordt € 0,95 miljoen gedekt door dekkingsreserves voor de afschrijvingen van deze specifieke investeringen. De incidentele afschrijvingslasten van locatie Mariahoeve zijn hierin verdisconteerd voor € 0,75 miljoen. Ook in 2026 is er nog een incidentele afschrijvingslast van eenzelfde grootte voor locatie Mariahoeve. 

De meerjarenraming van de kapitaallasten bedraagt circa € 3,4 miljoen voor 2026, € 2,9 miljoen voor 2027 en € 3,2 miljoen voor 2028. In het laatste jaar komt de toevoeging van de kapitaallasten van Berkenschutse tot uiting. 

De meerjarige kapitaallasten van de Berkenschutse in deze begroting bedragen € 404.000 op basis van een investeringsbedrag van € 6,8 miljoen. Vanwege de verwachte afronding in 2027 vindt de eerste afschrijving plaats in 2028 en zijn de kapitaallasten in 2028 begroot op € 273.000. Er is nog geen volledige duidelijkheid over de daadwerkelijke bijdrage van de Regiodeal, wel zal er naar verwachting een bijdrage zijn. Om die reden is een risico opgenomen in het overzicht van geïnventariseerde risico en nemen we het risico mee ter bepaling van de toereikendheid van het weerstandsvermogen. 

Omschrijving (toelichting)

Doelstelling van het wegbeheer is het beheren en onderhouden van de gemeentelijke wegen op het gewenste kwaliteitsniveau binnen de financiële kaders. 

Binnen Heeze-Leende is ruim 1,5 miljoen m2 aan verharde wegen in beheer. De gemeente wil deze wegen op het afgesproken kwaliteitsniveau B houden. Hierbij is het uitgangspunt dat kapitaalvernietiging en onveilige situaties voorkomen dienen te worden. 

Beleidskader  
Onderliggende documenten geven invulling aan het beleidskader: 

• Beleids- en beheer plan wegen 2022-2026;
• Initiatiefvoorstel over klein onderhoud wegen, fietspaden en trottoirs (kleine ergernissen). 

Activiteiten 2025
Om de kwaliteit van het huidige wegennet te monitoren worden, conform het beleids- en beheerplan wegen, elke twee jaar visuele weginspecties uitgevoerd. In 2023 zijn de wegen geïnspecteerd. Het resultaat daarvan is samen met aanvullende (asfalt-) onderzoeken de basis van het onderhoudsprogramma 2024-2025. Daarnaast worden wegen van slechte kwaliteit vervangen. In gezamenlijkheid stellen belangengroepen een lijst met kleine ergernissen en geven die door aan gemeente Heeze-Leende zodat ze worden opgelost. 

Financiering en kosten
Het onderhoudsprogramma voor wegen en het oplossen van kleine ergernissen wordt uitgevoerd binnen de daarvoor gestelde financiële kaders. Voor het onderhoud van wegen is een voorziening ‘onderhoud wegen’ aanwezig.  De jaarlijkse kosten voor gewoon onderhoud willen nogal eens fluctueren. Grote fluctuaties door jaren met hoge geplande kosten worden opgevangen door een gedeelte van de kosten te verdelen over de jaren vlak voor en of vlak na dat planjaar. Kosten voor het actualiseren van het beleidsplan en onderzoeken zijn opgenomen in het beschikbare onderhoudsbudget.

Rehabilitaties en reconstructies vallen binnen de noemer wegbeheer maar vallen buiten het groot onderhouds-programma wegen. Voor rehabilitatie, vernieuwen van verhardingen met hetzelfde materiaal en in dezelfde omvang, is met het vaststellen van het beleids- en beheerplan wegen 2022-2026 jaarlijks een investeringsbudget van €400.000 per jaar beschikbaar. Deze reeks is doorgetrokken in deze begroting tot en met 2028. Voor grotere, multidisciplinaire vervangingen/projecten en reconstructies dient apart budget beschikbaar te worden gesteld. 
Vanuit de bestemmingsreserve ‘de Poortmannen tussentijdse winstneming’ wordt conform het raadsbesluit ultimo 2024 circa € 1,2 miljoen overgeheveld naar de reserve ‘Totaaloplossing verkeersproblematiek’. Ook wordt voorgesteld om ultimo 2024 de bestemmingsreserve ‘verharding en verlichting langzaam verkeer Kloostervelden’ naar de reserve ‘Totaaloplossing verkeersproblematiek’ over te hevelen zodat de beginstand in 2025 € 2,7 miljoen is. Vooralsnog wordt jaarlijks € 75K onttrokken en op deze manier duurt het circa 50 jaar voordat deze reserve leeg is. 

Omschrijving (toelichting)

De gemeente Heeze-Leende heeft 35 civiele kunstwerken (bruggen) in beheer. De gemeente heeft de wettelijke taak om de openbare ruimte in een veilige en bruikbare staat te houden. Civiele kunstwerken zijn belangrijke onderdelen van de openbare ruimte. Zij maken het mogelijk dat barrières zoals watergangen, treinsporen en drukke wegen veilig en eenvoudig gepasseerd kunnen worden. De gemeente wil het areaal van de infrastructurele kunstwerken in goede en veilige staat brengen en behouden.

Beleidskader 
Onderliggend document geeft invulling aan het beleidskader: 
-    Beheerplan civiele kunstwerken 2023-2027.

Activiteiten 2025
In het beheerplan civiele kunstwerken 2023-2027 is de gewenste kwaliteit vastgelegd met de bijbehorende benodigde financiële middelen. Dit is de basis voor het uit te voeren onderhoud en vervangingen aan en van de bestaande civiele kunstwerken. Voor 2025 staan geen vervangingen op het programma.

Financiering en kosten
Het onderhouds- en vervangingsprogramma civiele kunstwerken wordt uitgevoerd binnen de daarvoor gestelde financiële kaders zoals opgenomen in het beleidsplan.

Omschrijving (toelichting)

In de gemeente staan ruim 4.500 lichtmasten met armaturen. De gemeente wil haar openbare verlichting op een duurzame en maatschappelijk verantwoorde wijze beheren en onderhouden. We verlichten alleen daar waar het moet zonder dat de verkeersveiligheid en de sociale veiligheid in gevaar komt.  

Beleidskader  
Onderliggend document geeft invulling aan het beleidskader:

• Het geactualiseerde Beleidsplan Openbaar verlichting 2024–2028. 

Activiteiten 2025
Op basis van het geactualiseerde ‘Beleidsplan Openbare verlichting’ is het uitvoeringsprogramma voor 2025 en verder bepaald. De volgorde van werken wordt vooral bepaald door de leeftijd van de lichtmasten en armaturen. Daarnaast worden vervangingen van armaturen op termijn bepaald door uitfasering van verouderde lichtbronnen die na einde levensduur niet meer leverbaar zijn. Nieuwe armaturen zijn energie zuinige LED armaturen. Het plan beschrijft dat we in het jaar 2032 het geheel aan lichtmasten hebben voorzien van LED armaturen.

Financiering en kosten
Het onderhouds- en vervangingsprogramma Openbare Verlichting wordt uitgevoerd binnen de daarvoor gestelde financiële kaders zoals opgenomen in het beleidsplan. Ook is de vermelde meerjarige desinvestering meegenomen in deze begroting. 

Omschrijving (toelichting)

De kapitaalgoederen die onder riolering vallen hebben allen tot doel een bijdrage te leveren aan een doelmatige inzameling en transport van afval-en regenwater dat geproduceerd is binnen de gemeente. Ook dient het riool zo min mogelijk overlast voor de omgeving te veroorzaken en ongewenste emissies naar oppervlaktewater, bodem en grondwater zoveel mogelijk voorkomen. 

Beleidskader 
Onderliggend document geeft invulling aan het beleidskader: 
-    Plan Stedelijk Water 2023-2027 is d.d. 6 februari 2023 vastgesteld.

Activiteiten 2025
In het Plan Stedelijk Water 2023-2027 zijn de activiteiten met het onderhoud van kapitaalgoederen opgenomen. Het onderhoud bestaat uit: 
-    Preventief en curatief onderhoud van mechanische riolering;
-    Onderhoud van vrijvervalriolering.

Met gemeenten en Waterschap van het samenwerkingsverband Waterportaal Zuidoost Brabant wordt een gezamenlijk pakket maatregelen getroffen onder de naam Kallisto. Hiermee gaan we voldoen aan de Kaderrichtlijn Water (KRW).

Financiering en kosten
De werkzaamheden aan het rioleringssysteem worden budgetneutraal gefinancierd vanuit de inkomsten van rioolheffing. Op basis van een kostendekkingsplan worden inkomsten en uitgaven in beeld gebracht en vangen we mee- en tegenvallers op in een voorziening.   

Omschrijving (toelichting)

Aan de hand van een beeldbestek wordt de gewenste kwaliteit van het groenonderhoud uitgevoerd.  
Gewerkt wordt aan het behouden, versterken en optimaliseren van de gemeentelijke boomstructuren. 

Beleidskaders 
Onderliggende documenten geven invulling aan het beleidskader: 

• Groenstructuurplan 2022;
• Bomenvisie 2017-2030;
• Uitwerkingsplan bomen 2019-2030. 

Activiteiten 2025 
Ergon bedrijven en de eigen buitendienst onderhouden het openbaar groen aan de hand van een beeldbestek (waarin de gewenste kwaliteit is omschreven). Doorlopend dient het voorgenomen onderhoud te voldoen aan de gestelde kwaliteitsnormen. Steekproefsgewijs wordt hierop gecontroleerd en indien nodig wordt er ingegrepen en bijgesteld.  De werkzaamheden bestaan uit het: 

• Uitvoeren maatregelen snoeiwerkzaamheden bomen;
• Uitvoeren maaiwerkzaamheden ten behoeve van onderhoud bermen;
• Uitvoeren maatregelen op basis van het ‘Uitwerkingsplan bomen’. 

Financiering en kosten 
De kosten voor het groenonderhoud snoeiwerkzaamheden, onderhoud bermen en uitwerkingsplan bomen zijn 
opgenomen in reguliere budgetten van de begroting. 

Omschrijving (toelichting)

De ‘Nota Bossen en Natuurterreinen 2024-2034’ geeft uiting aan geïntegreerd bosbeheer, waarbij de functies natuur, recreatie en houtproductie moeten leiden tot een gevarieerder beeld. Geïntegreerd bosbeheer gaat zo veel mogelijk uit van natuurlijke processen, waarbij bijvoorbeeld grootschalige ingrepen zoals kaalkap en herplant worden vermeden. 

Beleidskader 
Onderliggend document geeft invulling aan het beleidskader:  

• Nota Bossen en Natuurterreinen 2024 – 2034.

Activiteiten 2025
Aan de hand van het op te stellen werkplan worden de nodige beheer- en onderhoudsmaatregelen uitgevoerd. Het ‘Subsidiestelsel Natuur en Landschap (SNL)’ is toegekend. Jaarlijks wordt er voor de SNL subsidie een werkplan gemaakt waarin de werkzaamheden worden omschreven die in 2025 worden uitgevoerd. Daarnaast worden er herstelmaatregelen uitgevoerd in het Natura 2000-gebied ‘Het Meerven’ te Heeze. Deze maatregelen zijn bij de aanvraag van de subsidie vastgelegd in een projectplan over de periode 2024-2026.

Financiering en kosten
Een deel van de kosten van onderhoud van bos en natuurterreinen zijn opgenomen in de reguliere budgetten van de begroting. Verder is het streven van de gemeente er op gericht op een kostendekkend beheer op basis van de jaarlijkse SNL subsidie. 
Herstelmaatregelen worden betaald uit een beschikbaar gesteld provinciale PAS subsidie (Programma Aanpak Stikstof). Voor de periode in deze begroting dat nog geen subsidie is toegezegd, is een risico opgenomen in het overzicht van geïnventariseerde risico en nemen we het risico mee ter bepaling van de toereikendheid van het weerstandsvermogen.

Omschrijving (toelichting)

In samenspraak met de buurtbewoners wil de gemeente veilige speelplekken creëren en behouden.

Beleidskader
Onderliggend document geeft invulling aan het beleidskader: 
-    Nota Spelen in Heeze-Leende.

Activiteiten 2025
Naast het twee keer per jaar inspecteren en de daaruit voortvloeiend herstel- of vervangingswerkzaamheden wordt het herstellen van de ondergronden gecontinueerd. Daarbij gaat het om het reinigen en/of aanvullen van het zand. Renovatie en onderhoud van speelplekken wordt steeds vaker in overleg met omwonenden opgepakt. Het betrekken van burgers bij zaken die spelen in hun directe leefomgeving is een ontwikkeling die omarmd wordt.

Financiering en kosten
De onderhoudskosten van de speelplekken zijn opgenomen in de reguliere budgetten van de begroting.

Omschrijving (toelichting)

De gemeente bezit en beheert gemeentelijke gebouwen voor een aantal verschillende functies. Het gemeentehuis en de gemeentewerf zijn werklocaties. De Pompenmaker en de gymzalen zijn er voor bewegingsonderwijs en de breedtesport. De dorpshuizen faciliteren ontmoetingen in de breedste zin.
De gemeente wil deze gemeentelijke panden en objecten in de vastgestelde staat van onderhoud brengen en houden, binnen de financiële kaders.

Beleidskader
Meerjarige onderhoudsplannen en bijbehorend investeringsschema.

Activiteiten 2025
In 2024 zijn wij gestart met de voorbereidingen van de verduurzaming van de overige 3 gemeentelijke gebouwen. Het zijn de gemeentewerf/brandweerkazerne, brandweerkazerne Leende en gymzaal Leenderstrijp. Bij de voorbereidingen worden wij ondersteund vanuit het Ontzorgingsloket van provincie Brabant.
Het duurzame, reguliere, planmatig onderhoud wordt herijkt in 2025 (afgekort DMJOP) en vervolgens opgepakt en uitgevoerd.

Financiën
Voor de financiering van het duurzame, reguliere, planmatige onderhoud is de ‘voorziening gemeentelijke accommodaties’ ingericht. Het doel van de voorziening is om de fluctuerende kosten door de jaren heen te egaliseren en een vaste storting in de begroting op te nemen. Voor dagelijks en contractonderhoud zijn bedragen in de exploitatiebegroting opgenomen.