Programma 2: Wonen, bedrijven en recreëren

Welke ontwikkelingen willen we realiseren (raadsprogramma)

Terug naar navigatie - Welke ontwikkelingen willen we realiseren (raadsprogramma)

Omschrijving (toelichting)

Hieronder staan achtereenvolgens de ontwikkelingen vanuit het raadsprogramma die de continue aandacht hebben in deze raadsperiode in gemeente Heeze-Leende. 

Thema wonen en bouwen
Binnen gemeente Heeze-Leende is een grote behoefte aan woningen voor starters, singles/alleenstaanden en senioren vanuit Heeze-Leende. Heeze-Leende levert een beperkte bijdrage aan het invullen van de woningbehoefte voor nieuwkomers n.a.v. de schaalsprong van Brainport Eindhoven. Uitdaging is om een balans te vinden tussen het realiseren van nieuwe woningen én het behouden van de dorpse karakters. 

Daarbij willen we op het gebied van wonen de volgende ontwikkelingen realiseren uit het raadsprogramma:

•    Voldoende passende en betaalbare woningen;
•    Ruimte bieden aan beperkte groei van het aantal woningen in Heeze, Leende, Sterksel en Leenderstrijp door inbreiding;
•    Kleinschalige uitbreiding van de bebouwde kom in de kernen is bespreekbaar, indien nodig voor autonome groei en onder voorwaarden van het behoud van dorpse karakter en centrumbinding;
•    Actief sturen op doelgroepgerichte bouw om de doelstelling te behalen zoals beschreven in de Woonvisie 2020-2025, met name ten behoeve van senioren en starters met wortels in Heeze-Leende en specifieke aandacht voor zorgwoningen;
•    Een actieve rol van de gemeente wat betreft grondverwerving en woningbouw.

 

Thema openbare ruimte
We vinden leefbare kernen in onze gemeente belangrijk. Het moet ‘fijn wonen’ zijn met voldoende voorzieningen in gemeente Heeze-Leende voor alle doelgroepen. Belangrijk daarvoor is dat we het doorgaand verkeer zoveel als mogelijk ontmoedigen uit alle kernen en dat we ons meer richten op vervoer per fiets en openbaar vervoer. 

Daarbij willen we qua mobiliteit en leefbare kernen de volgende ontwikkelingen realiseren uit het raadsprogramma:


•    Versterken van het netwerk, kwaliteit en veiligheid van fiets- en wandelpaden, met het oog op de recreatiefunctie van gemeente Heeze-Leende in de regio. Meer richten op vervoer per fiets en openbaar vervoer. Realiseren tracé randweg – Poortmannen (o.a. door realiseren van de financiële middelen hiervoor) als tussentijdse doelstelling voor het realiseren van de voorgenomen Centrale As tot aan de Somerenseweg en een toekomstige oplossing voor de verkeersontlasting van de dorpskern Leende;
•    Aansluiten op regionale (snel)fietstracé ’s: doorfietsroutes tussen onze kernen de regio;
•    Voldoende financiën en duidelijke planning voor onderhoud wegen, trottoirs en wandel- en fietspaden, op korte en lange termijn;
•    Beleid en plannen voor een goede ontsluiting voor de fiets van kernen onderling en naar omliggende gemeentes;
•    Vastleggen van cultuurhistorische elementen, beeldbepalende objecten en waardevolle dorpsgezichten en hiermee controle krijgen over het behoud en instandhouding ervan;
•    Centra autoluwer en verkeersveiliger maken (fietser en voetganger centraal);
•    Samenhang, uitstraling, behoud historische en beeldbepalende elementen, elke kern is uniek;
•    Groen in de centra en wijken – duidelijke plek groenstructuur in omgevingsvisie en -plan (incl. financiën);

 

Het klimaat eist dat we aan de slag gaan met duurzaamheid. Wij dragen daaraan bij door initiatieven te ondersteunen en aan te dragen en werken samen met de regio. Het veranderende klimaat vereist dat we een aanpak ontwikkelen voor risicoplekken ten aanzien van wateroverlast en dat we waterberging realiseren in samenwerking met waterschap.

Vanuit het klimaatakkoord hebben wij de verantwoordelijkheid om de uitstoot van koolstofdioxide (CO2) te verlagen door energie te besparen, alle woningen en bedrijfspanden aardgas loos te maken en duurzame energie op te wekken. In de Regionale Energie Strategie 1.0 (RES 1.0) zijn hiervoor doelstellingen opgenomen. Samen met 20 andere gemeenten, de Provincie en de Waterschappen dragen wij de verantwoordelijkheid om gezamenlijk de doelstellingen van RES 1.0 te gaan halen. 

Daarbij willen we qua klimaatverandering en energietransitie de volgende ontwikkelingen realiseren uit het raadsprogramma:


•    Focus leggen op gedragsverandering, besparen, isoleren en verduurzamen eigen energieopwekking inwoners en bedrijven, met extra aandacht voor inwoners met een laag inkomen en mensen in beperkt geïsoleerde huizen (o.a. in afstemming met woningcorporaties);
•    We richten ons eerst maximaal op ‘Zon op Dak’ en houden alternatieve vormen van duurzame opwekking ook in beeld;
•    Actualiseren duurzaamheidsbeleid waarin ook concrete doelstellingen worden opgenomen voor de energietransitie met betrekking tot besparing;
•    Maak de voorgenomen ambities en doelstellingen op termijn veel explicieter en meetbaarder.
•    Klimaatadaptatie: aanpak risicoplekken wateroverlast/ realiseren waterberging in samenwerking met waterschap;
•    Invulling geven aan de verantwoordelijkheden die volgen uit de energietransitie in het algemeen en de afspraken in de RES 1.0.

Thema milieu
Voor het verder verduurzamen van de voedselproductie, inpassen van klimaatadaptatie en opwekken van duurzame energie en het versterken van de biodiversiteit zijn we aangewezen op ons buitengebied. Al deze aspecten vragen om een samenhangende gebiedsgerichte benadering van onder meer landbouw, natuur, milieu, kwaliteit van leefomgeving en water. 

Daarbij willen we qua transitie van het landelijk gebied de volgende ontwikkelingen realiseren uit het raadsprogramma:
•    Inzetten op een integraal en lange termijnperspectief rondom verduurzamen voedselproductie, inpassen klimaatadaptatie, opwek duurzame energie, versterken van biodiversiteit en economische kracht in het landelijk gebied. Ga en blijf met de bewoners van het buiten gebied (clusters) in gesprek. Er zit veel expertise bij hen en andere betrokkenen, maak daar maximaal gebruik van;
•    Sturen op balans tussen het groene karakter (natuur en landschap) en functies zoals wonen, werken (waaronder landbouw) en recreatie;
•    Strategisch omgaan met vrijkomende erven en toekomstige invulling daarvan. Met benutting voor het toetsingskader voor initiatieven toekomstbestendige landbouwlocaties borgen. 

Thema economische zaken
Een vitale economie zorgt voor een vitale gemeenschap. Bedrijvigheid en recreatie zorgen voor werkgelegenheid, inkomsten en levendige dorpskernen. 

Daarbij willen we qua lokale economie de volgende ontwikkelingen realiseren uit het raadsprogramma:


•    Aantrekkelijk houden van onze kernen = voldoende gevarieerd winkel- & horeca-aanbod;
•    Zorgen voor een bedrijvenprogrammering bedrijventerreinen (incl. Poort 43), passend binnen de ambities, structuur en cultuur van Heeze-Leende en aansluitend bij de regionale strategie;
•    Onderzoeken of – en in welke mate nieuwe economische dragers in het buitengebied mogelijk- en/of wenselijk zijn;
•    Realiseren bedrijfsverzamelgebouwen voor kleine ondernemers (startups);
•    Verbeteren van het aanzien van de dorpsentrees (waaronder als eerste de aankleding van rotondes);
•    Inzetten op natuur gerelateerde recreatie en toerisme als primaire driver voor de lokale economie, met een aansluiting van de middenstand in de kernen (bijvoorbeeld horeca);
•    Stimuleren van samenwerkingsverbanden tussen de ondernemers.

 

Reguliere werkzaamheden en bestaand beleid
Uiteraard blijven we onze wettelijke taken, verantwoordelijkheden en vastgestelde beleidsplannen uitvoeren. Onder programma 2 zijn dat bijvoorbeeld de uitvoerings- en handhavingsstrategie en het uitvoeringsprogramma Vergunningen, Toezicht & Handhaving, het uitvoeren van onderhoud aan wegen, civiele kunstwerken en verlichting, de aanleg van invalideparkeerplaatsen en verkeersmaatregelen, uitvoering geven aan het groenstructuurplan, vervangen en verduurzamen (LED) van armaturen en masten, deelnemen aan regionale overleggen en samenwerken in de regio wat betreft het vitaal buitengebied, het onderhouden en ontwikkelen van natuur gerelateerde beleving voor toeristen en recreanten, het bezoeken en controleren van het bestaande toeristische areaal, voldoen aan de leveringsafspraken met De Groote Heide. Deze taken staan verder niet expliciet in de begroting benoemd, maar zijn wel financieel vertaald in deze begroting. 

2.1 Wonen en bouwen

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Druk van de woningmarkt halen.

Terug naar navigatie - Druk van de woningmarkt halen.

De ontwikkelingen zullen overeenkomstig de in 2023 gesloten Woondeal met Rijk, Provincie Noord-Brabant, regiogemeenten en corporaties worden uitgevoerd, waarbij we streven naar minimaal 30% sociale huur en minimaal 36%  midden-huur en/of betaalbare koopwoningen.

Wat gaan we ervoor doen?

Voldoende passende woningen in alle kernen voor de autonome groei en met behoud van het dorpse karakter en centrumverbinding.

Terug naar navigatie - Voldoende passende woningen in alle kernen voor de autonome groei en met behoud van het dorpse karakter en centrumverbinding.

Wat gaan we ervoor doen?

2.2 Openbare ruimte

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Bevorderen biodiversiteit in het buitengebied

Terug naar navigatie - Bevorderen biodiversiteit in het buitengebied

Deze projecten zorgen voor een impuls aan natuurontwikkeling. Voor de komende jaren willen we deze werkwijze doorzetten en projecten verlengen. Ook kijken we waar kansen liggen om het landschap te versterken. Doordat het budget in 2024 op is zijn er projecten op de plank blijven liggen. De gelden die in 2025 worden gebruikt om deze projecten en eventueel nieuwe aanvragen te financieren.

Specifiek werken we in 2025 aan de realisatie van maatregelen ter ontsnippering van de Somerenseweg. Voor deze maatregelen is op dit moment een wijzigingsverzoek ingediend op de  subsidie. Door het wegvallen van de wildtunnel blijft er subsidie over, om deze middelen toch in te kunnen zetten worden er andere maatregelen getroffen waarvoor de provincie goedkeuring moet geven.

Wat gaan we ervoor doen?

Creëren van prettige en veilige leef- en verblijfsgebieden in de centra.

Terug naar navigatie - Creëren van prettige en veilige leef- en verblijfsgebieden in de centra.

Wat gaan we ervoor doen?

Verkeersveiligheid vergroten en verkeershinder beperken.

Terug naar navigatie - Verkeersveiligheid vergroten en verkeershinder beperken.

Wat gaan we ervoor doen?

2.3 Ruimtelijke ordening

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Een duurzamer en vitaler buitengebied op het gebied van voedselproductie, klimaatadaptatie, opwek energie, biodiversiteit en economie.

Terug naar navigatie - Een duurzamer en vitaler buitengebied op het gebied van voedselproductie, klimaatadaptatie, opwek energie, biodiversiteit en economie.

Wat gaan we ervoor doen?

2.4 Milieu

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Bodemtaken

Terug naar navigatie - Bodemtaken

Wat gaan we ervoor doen?

Het tegen gaan en beperken van het veranderen van het klimaat en het beperken van de gevolgen van het veranderen van het klimaat voor de leefomgeving.

Terug naar navigatie - Het tegen gaan en beperken van het veranderen van het klimaat en het beperken van de gevolgen van het veranderen van het klimaat voor de leefomgeving.

Wij willen zorgen voor een toekomstbestendig leef- en werkomgeving voor inwoners en ondernemers door:
- het beperken van het veranderen van het klimaat;
-  het beperken van de gevolgen van de het veranderen van het klimaat;
- te zorgen voor een goede grondwater-, bodem- en luchtkwaliteit;  
- het beperken van geluidshinder.

 

Wat gaan we ervoor doen?

2.5 Afval / Grondstoffen

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

2.6 Water

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Doelmatig en efficiënt beheren van het rioolsysteem voor afvalwater en zorgen voor de inzameling en verwerking van hemelwater. Het beheren en onderhouden van de gemeentelijke sloten en beheer van het grondwater.

Terug naar navigatie - Doelmatig en efficiënt beheren van het rioolsysteem voor afvalwater en zorgen voor de inzameling en verwerking van hemelwater. Het beheren en onderhouden van de gemeentelijke sloten en beheer van het grondwater.

Wat gaan we ervoor doen?

2.7 Economische zaken

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Economische groei en vitaliteit in de gemeente bevorderen

Terug naar navigatie - Economische groei en vitaliteit in de gemeente bevorderen

Wat gaan we ervoor doen?

Faciliteren en uitbreiden van midden- en kleinbedrijf (MKB).

Terug naar navigatie - Faciliteren en uitbreiden van midden- en kleinbedrijf (MKB).

Wat gaan we ervoor doen?

2.8 Recreatie en toerisme

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Een sterke toeristisch recreatieve sector die aansluit bij het groene karakter van onze gemeente en daarmee bijdraagt aan een aantrekkelijk woon- en werkklimaat.

Terug naar navigatie - Een sterke toeristisch recreatieve sector die aansluit bij het groene karakter van onze gemeente en daarmee bijdraagt aan een aantrekkelijk woon- en werkklimaat.

Wat gaan we ervoor doen?

Investeringen (projecten) programma 2

Tabel 3.0 Investeringen (projecten) en kapitaallasten

Terug naar navigatie - Tabel 3.0 Investeringen (projecten) en kapitaallasten

Bedragen x € 1.000

Kapitaallasten
Thema Omschrijving Jaar afronding project Bedrag Begroting 2025 Begroting 2026 Begroting 2027 Begroting 2028
2.2 Reconstructie Leenderweg 2028 634
2.2 Centrumontwikkeling Heeze 2025 200 7 7 7
2.2 Ginderover en Somerenseweg 2025 1.830 14 64 64
2.2 Investeringsbudget wegen 2025 2025 400 14 14 14
2.2 Investeringsbudget wegen 2026 2026 400 14 14
2.2 Investeringsbudget wegen 2027 2027 400 14
2.2 Investeringsbudget wegen 2028 2028 400
2.2 Gemeentehuisplein Heeze 2025 400 4 7 10
2.2 Verbeteren fietspaden Leenderweg 2025 225 8 8 8
2.2 Samen naar de A2 2026 2.000 70 69
2.2 Masten/armaturen 2025 2025 70 4 4 4
2.2 Masten/armaturen 2026 2026 70 4 4
2.2 Masten/armaturen 2027 2027 70 4
2.2 Masten/armaturen 2028 2028 70
2.2 Beleidsplan Openbare Verlichting 2027 374 2
2.2 Verbinding Randweg-Poortmannen 2028 4.000 2 3 5
2.2 Herinrichting Oudemolen 2025 84 28 28 28
2.2 Herinrichting Geldropseweg 2027 731 70
2.2 Herinrichting openbare ruimte Weibossen wijk 1 2028 1.880 14
2.2 Wandel-fietsverb. Someren-Sterksel 2025 130 5 5 5
2.2 Ginderover 58/ Aansluiting Somerenseweg - Industrieweg 2025 540 19 19 19
12 86 229 261

Een totaaloverzicht van de te activeren investeringen treft u aan in de bijlage Investeringsplanning 2025-2028.

Voor de omslagrente is gerekend met 1,5%. Er is meerjarig uitgegaan van een te betalen rentepercentage van 4,0% voor de aan te trekken leningen om de investeringen te bekostigen. Dit leidt ten opzichte van begroting 2024 tot een stijging van de omslagrente met 0,4% en ten opzichte van de jaarrekening 2023 met 0,85%. Doordat de (omslag)rente wordt toebedeeld aan de boekwaarde van alle activa is het effect van een stijgende rente per activum lager dan de werkelijke rente. 

Wat mag programma 2 kosten?

Wat mag programma 2 kosten

Terug naar navigatie - Wat mag programma 2 kosten

*De cijfers in de tabel kunnen door afronding afwijken van het boekwerk in de bijlage

Bedragen x €1.000
Thema Realisatie 2023 Begroting 2024 Begroting 2024 na wijziging Begroting 2025 Begroting 2026 Begroting 2027 Begroting 2028
Lasten
2.1 Wonen en bouwen 1.736 1.943 2.505 2.196 2.378 2.110 2.164
2.2 Openbare ruimte 3.057 3.005 3.085 2.998 3.011 3.239 3.485
2.3 Ruimtelijke ordening 460 671 651 444 570 395 409
2.4 Milieu 1.120 1.165 1.601 1.377 1.031 1.051 1.076
2.5 Afval 1.828 1.517 1.642 1.692 1.730 1.796 1.802
2.6 Water 1.745 2.258 2.258 2.506 2.381 2.345 2.439
2.7 Economische zaken 693 248 367 237 244 251 259
2.8 Recreatie en toerisme 1.411 1.421 1.627 1.515 1.543 1.583 1.625
Totaal Lasten 12.050 12.228 13.736 12.966 12.888 12.771 13.257
Baten
2.1 Wonen en bouwen 1.080 569 704 562 601 361 331
2.2 Openbare ruimte 350 141 274 102 103 104 73
2.3 Ruimtelijke ordening 216 42 42 43 44 45 46
2.4 Milieu 278 332 738 815 440 440 440
2.5 Afval 2.046 1.909 1.909 2.045 2.090 2.135 2.182
2.6 Water 2.430 2.890 2.890 3.071 2.953 2.914 2.975
2.7 Economische zaken 289 24 77 35 35 36 37
2.8 Recreatie en toerisme 430 364 364 448 452 453 461
Totaal Baten 7.118 6.273 7.000 7.122 6.719 6.489 6.545
Gerealiseerd saldo van baten en lasten -4.932 -5.955 -6.736 -5.845 -6.170 -6.281 -6.712
Stortingen
2.2 Openbare ruimte 313 0 267 1.200 0 0 0
Onttrekkingen
2.2 Openbare ruimte 652 145 422 1.453 343 176 173
Saldo mutatie reserves 339 145 155 253 343 176 173

Financiële impact

Terug naar navigatie - Financiële impact

Het saldo na bestemming in Programma 2 Wonen, bedrijven en recreëren, gestegen met € 314.000 ten opzichte van de actuele begroting 2024 tot negatief € 5.591.000. 

Hieronder een toelichting op de belangrijkste mutaties:

Specifieke uitkeringen
De toevoeging aan de baten en lasten in 2025 en verder, door specifieke uitkeringen voor programma 2, bedraagt € 0,5 miljoen, € 0,5 miljoen, € 139.000 en € 106.000. Dit is hieronder toegelicht in de tabel. Te zien is dat het met name de thema’s milieu en water betreft. 

Tabel 3.2 Specifieke uitkeringen programma 2

Bedragen x € 1.000

Specifieke uitkeringen Thema 2025 2026 2027 2028
C55 Aanpak energie armoede 2.4 Milieu 81 - - -
C94 Regeling SPUK Lokale aanpak isolatie 2.1 Wonen en bouwen 60 210 - -
IenW E44B Tijdelijke impulsregeling klimaatadaptatie 2021–2027 2.6 Water 105 105 - -
IenW E84 Regeling stimulering verkeersveiligheidsmaatregelen 2022-2023 2.2 Openbare ruimte 33 33 33 -
EZK F28 Tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat-en energiebeleid (CDOKE) 2.4 Milieu 209 106 106 106
Specifieke uitkeringen programma 2 488 454 139 106

Riolering (thema water)
De verhoging wordt veroorzaakt door het positieve saldo van dotaties en onttrekkingen die gebaseerd op het Plan Stedelijk Water 2023-2027(PSW). Dit plan anticipeert op de veranderende weersextremen en zorgt daarnaast voor dat de basis op orde blijft. In dit plan wordt invulling gegeven aan de verplichting om vanuit de Wet Milieubeheer (artikel 4.22) om riool- en watertaken vast te leggen. Door middel van rioolheffing wordt de voorziening op peil gehouden om jaarlijks de investeringen te kunnen financieren. Voor toekomstige investeringen wordt tijdig begonnen met het verhogen van tarieven.  

Afval
Uit de ontwerpbegroting 2025-2028 van Blink, eerder in het jaar door de raad vastgesteld, is gebleken dat de kosten van de afvalinzameling en verwerking zijn toegenomen. De toename in kosten wordt veroorzaakt door indexatie van 4,4% en de stijging in loonkosten bij Blink. 

Personeelsbudget in programma 1, 2 en 3
De organisatie ziet zich gesteld voor bijzondere uitdagingen. Aan de ene kant moet worden geconstateerd, dat op het vaste personeelsbudget middelen onbenut blijven (onder andere vanwege krapte op de arbeidsmarkt). In incidentele gevallen en voor de korte termijn kan dat worden opgevangen met interim-krachten, die daarmee beslag leggen op het vrijvallende budget. Daarnaast dient de aandacht uit te gaan naar een evenwichtige opbouw van de organisatie, die aansluit bij het (wettelijke) en door uw raad gewenste takenpakket. Met name dat laatste vergt een versterking van de bedrijfsvoering al dan niet in A2-verband.
Deze complexe materie vraagt om een grondige analyse die de komende maanden zal worden uitgevoerd. Wij hopen en verwachten begin 2025, doch uiterlijk in de kadernota 2026 met een voorstel richting uw raad te komen.