Programma 3: Samen leven en participeren

Welke ontwikkelingen willen we realiseren (raadsprogramma)

Terug naar navigatie - Welke ontwikkelingen willen we realiseren (raadsprogramma)

Omschrijving (toelichting)

Samen met inwoners en organisaties ontwikkelen wij een duurzaam leefbare samenleving. Een sociale leefomgeving waarin we ontmoeting stimuleren en ondersteunen en waar iedereen naar vermogen mee kan doen en inwoners betrokken zijn bij elkaar. Daarbij benutten we de creativiteit en de krachten die er in de verschillende dorpskernen of wijken (samenkracht) zijn en sluiten we aan bij wat er speelt en nodig is. We pakken onze rol als verbinder en ondersteuner en nodigen inwoners uit om samen met ons te werken aan leefbare kernen. De rol van de gemeente is aanvullend op dat wat inwoners zelf kunnen. Daarbij denken we vanuit kansen en mogelijkheden. 

Ten aanzien van het bestendigen van de sociale cohesie en levendige kernen willen we de volgende ontwikkelingen realiseren uit het raadsprogramma:


•    Versterken van ontmoeting met dorpshuizen en de bibliotheek als spil en ruimte voor en faciliteren van eigen initiatieven van inwoners;
•    Borgen/uitbreiden van sportfaciliteiten in Heeze, Leende, Leenderstrijp en Sterksel waar jong en oud kunnen bewegen (gezonde leefstijl) en elkaar daarbij kunnen ontmoeten;
•    Laagdrempelig signaleren van eenzaamheidsproblematiek;
•    Zorgen voor inclusiviteit van mensen met een beperking: toegankelijkheid, gelijkheid, zelfstandigheid (uitvoeren VN-verdrag voor rechten van personen met een handicap);
•    Vastleggen cultuurhistorische en beeldbepalende elementen en dorpsgezichten en controle krijgen over het behoud en instandhouding ervan;
•    Versterken van programmering van activiteiten (o.a. in de dorpshuizen) voor jongere doelgroepen;
•    Jongerenwerk een definitieve en passende plek geven;
•    Aandacht voor een gezonde duurzame leeftijdsopbouw van inwoners in de kernen.

 

We willen dat inwoners volwaardig kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven. Het ontwikkelen, behouden en versterken van de eigen regie staat daarbij altijd centraal. We willen naar een samenleving waar inwoners verantwoordelijk zijn voor de inrichting van hun leven en het heft in eigen handen nemen. Wanneer een inwoner niet zelf, of met hulp van zijn omgeving of netwerk en algemene voorzieningen kan meedoen, kan hij rekenen op passende ondersteuning en waardering. Als het gaat om maatwerk en integraliteit, doen we wat nodig is. We werken aan een duurzame oplossing en sluiten altijd aan bij de mogelijkheden van de inwoner. Onze professionals geven samen met de inwoner vorm aan de ondersteuning, waarbij de inwoner de regie houdt.

Ten aanzien van gezondheid, onderwijs en ontwikkeling willen we de volgende opgaves realiseren uit het raadsprogramma:


•    Zorgdragen voor toegankelijke zorg;
•    Waardering (div. uitingsvormen + €) en positionering mantelzorgers;
•    Inclusiviteit van inwoners, accenten op doelgroepen: 
-    Fysieke en mentale ontwikkeling ouderen; 
-    Iedereen kan meedoen (minima); organiseer dat als gemeente. 
•    Versterken digitale vaardigheden (verschillende doelgroep, verschillende aanpak), voorkomen isolatie en digitale tweedeling;
•    Zorgen dat iedereen kan meedoen (deel kan uitmaken van de samenleving ondanks eventuele beperkingen/ bijzonderheden);
•    Aanpakken van situaties waar kinderen in armoede opgroeien en zorgen dat ze blijven meedoen door een actief monitorende rol aan te nemen en vrijwilligers(organisaties) op dit thema op alle mogelijke wijzen ondersteunen;
•    Versterken van de inzet binnen het onderwijs op het hebben van een gezonde leefstijl van kinderen (voldoende beweging, gezonde voeding, etc.);
•    Breng de vrijwilligersorganisaties in een goede positie; versterk de effectiviteit en efficiëntie door samenwerking mede gemeente & organiseer vooral ook de eigen kracht van inwoners;
•    Jongerenwerk preventiever inzetten, met oog voor mentale ontwikkeling jongeren 13-17jr;
•    Kansen zoeken om voortijdige schoolverlaters zich te laten ontwikkelen in sectoren waar de behoefte aan arbeidskrachten groot is, zoals in de zorg of binnen Brainport;
•    Versterken van de digitale vaardigheden van ouderen, eventueel door hier jongeren voor te vragen en zo direct de ontmoeting tussen jong en oud te bevorderen;
•    Ondersteunen van de ingezette lijn om onderwijsaccommodaties (waaronder de Berkenschutse te verduurzamen en te onderzoeken wat er nodig is om de Dirk Heziusschool, op te knappen, te renoveren of nieuwbouw op een andere locatie;
•    Vroegtijdige schoolverlaters worden geholpen om alsnog een goede startkwalificatie te behalen, zodat ze een goede start voor hun zelfstandige leven hebben;
•    Ondersteunen en stimuleren van een leven lang leren;
•    Aandacht voor laaggeletterdheid bij inwoners.

 

Reguliere werkzaamheden en bestaand beleid
Uiteraard blijven we onze wettelijke taken, verantwoordelijkheden en vastgestelde beleidsplannen uitvoeren, zoals o.a.: maatwerkvoorzieningen Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en Jeugd, leerlingenvervoer, uitvoering participatiewet, inburgering, minimabeleid, subsidies, het ondersteunen van vrijwilligers en organisaties via de Vrijwilligerscentrale. Deze taken staan verder niet expliciet in de begroting benoemd, maar zijn wel financieel vertaald in deze begroting. 


Achtergrond en ontwikkelingen
Op 15 januari 2024 heeft de gemeenteraad het beleidsplan sociaal domein 2024 – 2027 vastgesteld. Dit beleidsplan sluit aan bij de doelstellingen uit het raadsprogramma en vormt het strategisch kader voor de (toekomstige) ontwikkelingen en uitdagingen binnen het sociaal domein.  

Het maatschappelijk effect dat we met het voorgestelde beleid beogen is dat inwoners zich goed op hun plek voelen in de gemeente Heeze-Leende. Wij streven ernaar dat alle inwoners opgroeien en leven in een kansrijke en inclusieve samenleving. Dit willen we realiseren op basis van drie programmalijnen: 
1.    Samen sociaal sterk 
2.    De beweging van Positieve Gezondheid
3.    Samen kansen creëren.

Elke programmalijn draagt op eigen wijze bij aan het beoogd effect, en samen vormen ze een integrale aanpak om de gewenste maatschappelijke resultaten te bereiken.

3.1 Onderwijs

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Als gemeente betekenisvol zijn voor het onderwijs, passend bij de rol van de gemeente.

Terug naar navigatie - Als gemeente betekenisvol zijn voor het onderwijs, passend bij de rol van de gemeente.

Wat gaan we ervoor doen?

Digitale vaardigheden ouderen/ volwassenen versterken zodat iedereen mee kan blijven doen in de samenleving. En laaggeletterde inwoners ondersteunen zodat zij mee kunnen doen in de samenleving.

Terug naar navigatie - Digitale vaardigheden ouderen/ volwassenen versterken zodat iedereen mee kan blijven doen in de samenleving. En laaggeletterde inwoners ondersteunen zodat zij mee kunnen doen in de samenleving.

Wat gaan we ervoor doen?

Inwoners blijven zich een leven lang ontwikkelen.

Terug naar navigatie - Inwoners blijven zich een leven lang ontwikkelen.

Wat gaan we ervoor doen?

Verduurzaming onderwijsaccommodaties.

Terug naar navigatie - Verduurzaming onderwijsaccommodaties.

Wat gaan we ervoor doen?

3.2 Jeugd

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Inzetten op versterken mentale gezondheid van jongeren.

Terug naar navigatie - Inzetten op versterken mentale gezondheid van jongeren.

Kinderen en jongeren ontwikkelen zich het beste als ze lekker in hun vel zitten, zichzelf kunnen zijn, en gezond en veilig opgroeien in een kansrijke omgeving. 
Kortom: als zij een hoge mate van welbevinden  ervaren. Vanuit Opgroeikracht werken we samen met onze maatschappelijke partners  aan het versterken van de mentale kracht van jeugdigen van 10-14 jaar en  jongeren van14 jaar en ouder.  We hebben hierbij de vroege signalen ten aanzien van de mentale kracht van onze jeugdigen in beeld en werken toe naar een passend preventief aanbod ter versterking hiervan. Hierbij maken we onderscheid in universele , selectieve en individuele preventie:  het bevorderen van een positieve mentale ontwikkeling van alle kinderen en jongeren ,  een specifieke groep jongeren waarvan de mentale ontwikkeling gevaar loopt of een individueel preventief aanbod als er sprake is van individuele psychosociale problematiek.

Wat gaan we daarvoor doen (moet ik nog verplaatsen naar onderen, ik wil die paragrafen anders noemen)

Samen met het basisonderwijs en onze maatschappelijke partners richten we ons vanuit Opgroeikracht op een preventief aanbod gericht op het versterken van de weerbaarheid van groep 7/8 leerlingen  met als doel de jeudigen zo weerbaar als mogelijk aan de overgang van groep 8 naar de middelbare school te laten starten. 

Voor de jongeren van 14-23 richten we ons vanuit Opgroeikracht op aansluitende inloopmogelijkheden in het jongerencentrum. en werkt het jongerenwerk outreachend om de groep van jongeren die steun nodig hebben bij het volwassen worden. Daarnaast werken we op basis van de vroege signalen samen met de maatschappelijke partners en het verenigingsleven aan een passend preventief aanbod voor deze groep jeugdigen .

Onze maatschappelijke partners bieden in de week van de mentale gezondheid, vanuit en gericht op de leefwereld van jongeren, een aanbod gericht op het versterken van de mentale kracht. Hierin heeft de gemeente een coördinerende rol.

 

 

Wat gaan we ervoor doen?

Toegankelijke zorg voor inwoners.

Terug naar navigatie - Toegankelijke zorg voor inwoners.

Wat gaan we ervoor doen?

3.3 Maatschappelijke ondersteuning

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Iedereen kan (blijven) meedoen.

Terug naar navigatie - Iedereen kan (blijven) meedoen.

Wat gaan we ervoor doen?

3.4 Gezondheid

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Bevorderen en stimuleren van een gezonde leefstijl.

Terug naar navigatie - Bevorderen en stimuleren van een gezonde leefstijl.

Wat gaan we ervoor doen?

Versterken van de inzet binnen het onderwijs op het hebben van een gezonde leefstijl van kinderen (voldoende beweging, gezonde voeding).

Terug naar navigatie - Versterken van de inzet binnen het onderwijs op het hebben van een gezonde leefstijl van kinderen (voldoende beweging, gezonde voeding).

Wat gaan we ervoor doen?

3.5 Participatie

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Bestaanszekerheid voor iedereen.

Terug naar navigatie - Bestaanszekerheid voor iedereen.

In Heeze -Leende willen we  dat iedereen voldoende inkomen heeft om rond te komen.

Wat gaan we ervoor doen?

Een inclusieve arbeidsmarkt: iedereen doet mee, naar eigen kracht en kunnen. Eenieder werkt (naar vermogen) en heeft de nodige middelen van bestaan.

Terug naar navigatie - Een inclusieve arbeidsmarkt: iedereen doet mee, naar eigen kracht en kunnen. Eenieder werkt (naar vermogen) en heeft de nodige middelen van bestaan.

Afgelopen tijd hebben we middels het project ' Klant in beeld'  onze uitkeringsgerechtigden in kaart gebracht.  Hierdoor hebben we de ontwikkelbehoefte per uitkeringsgerechtigde goed in beeld zodat we gericht dienstverlening kunnen inzetten om  de ontwikkeling te bevorderen. 

Wat gaan we ervoor doen?

Iedere nieuwkomer een goede basis bieden zodat er een onafhankelijk toekomstperspectief is.

Terug naar navigatie - Iedere nieuwkomer een goede basis bieden zodat er een onafhankelijk toekomstperspectief is.

In 2025 bieden we een duaal traject aan waarbij leren en participeren wordt gecombineerd. 

Wat gaan we ervoor doen?

3.6 Dorpshuizen

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

3.7 Sport

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

3.8 Cultuur

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Versterken van samenhang, uitstraling en behoud van cultuurhistorische elementen, beeldbepalende objecten en waardevolle dorpsgezichten.

Terug naar navigatie - Versterken van samenhang, uitstraling en behoud van cultuurhistorische elementen, beeldbepalende objecten en waardevolle dorpsgezichten.

Wat gaan we ervoor doen?

Investeringen (projecten) programma 3

Tabel 4.0 Investeringen (projecten) en kapitaallasten

Terug naar navigatie - Tabel 4.0 Investeringen (projecten) en kapitaallasten

Bedragen x € 1.000

Kapitaallasten
Thema Omschrijving Jaar afronding project Bedrag Begroting 2025 Begroting 2026 Begroting 2027 Begroting 2028
3.1 Huisvesting Dirk Heziusschool 2025 3.674 0 2 2 2
3.1 Berkenschutse 2027 6.629 3 36 92 273
3.7 Nieuwbouw gymzaal Heeze 2025 2.724 1 128 126 125
3.7 Isoleren gevels gymzaal Leenderstrijp 2026 85 0 0 5 5
3.7 Pompenmaker PO 2026 190 0 0 16 15
3.7 Pompenmaker PO levensduur verl 2026 270 0 0 15 15
3.7 Multifunctioneel clubgebouw 2025 762 2 44 44 43
7 210 300 478

Een totaaloverzicht van de te activeren investeringen treft u aan in de bijlage Investeringsplanning 2025-2028.


Voor de omslagrente is gerekend met 1,5%. Er is meerjarig uitgegaan van een te betalen rentepercentage van 4,0% voor de aan te trekken leningen om de investeringen te bekostigen. Dit leidt ten opzichte van begroting 2024 tot een stijging van de omslagrente met 0,4% en ten opzichte van de jaarrekening 2023 met 0,85%. Doordat de (omslag)rente wordt toebedeeld aan de boekwaarde van alle activa is het effect van een stijgende rente per activum lager dan de werkelijke rente. 

Wat mag programma 3 kosten?

Wat mag programma 3 kosten

Terug naar navigatie - Wat mag programma 3 kosten

*De cijfers in de tabel kunnen door afronding afwijken van het boekwerk in de bijlage

Bedragen x €1.000
Thema Realisatie 2023 Begroting 2024 Begroting 2024 na wijziging Begroting 2025 Begroting 2026 Begroting 2027 Begroting 2028
Lasten
3.1 Onderwijs 1.846 1.867 2.133 1.839 1.877 1.877 2.086
3.2 Jeugd 4.362 4.848 4.973 2.276 2.088 2.113 2.148
3.3 Maatschappelijke ondersteuning 4.298 4.593 4.601 4.907 4.875 4.858 4.935
3.4 Gezondheid 764 700 822 912 910 890 910
3.5 Participatie 5.015 4.380 10.721 10.164 6.440 4.717 4.754
3.6 Dorpshuizen 957 1.101 1.101 1.435 1.335 1.234 1.132
3.7 Sport 636 1.114 1.379 1.283 1.459 1.429 1.448
3.8 Cultuur 766 641 732 788 617 621 628
Totaal Lasten 18.644 19.243 26.462 23.604 19.600 17.739 18.040
Baten
3.1 Onderwijs 317 368 437 450 429 352 358
3.2 Jeugd 37 0 0 0 0 0 0
3.3 Maatschappelijke ondersteuning 86 49 110 111 101 52 53
3.4 Gezondheid 69 0 71 71 50 0 0
3.5 Participatie 2.473 2.035 9.047 7.137 3.461 2.550 2.550
3.6 Dorpshuizen 129 114 130 200 203 206 208
3.7 Sport 243 130 443 214 207 141 144
3.8 Cultuur 28 5 131 130 21 21 21
Totaal Baten 3.382 2.700 10.368 8.313 4.471 3.322 3.334
Gerealiseerd saldo van baten en lasten -15.262 -16.544 -16.094 -15.291 -15.129 -14.417 -14.706
Stortingen
3.6 Dorpshuizen 339 0 895 0 0 0 0
Onttrekkingen
3.6 Dorpshuizen 122 453 499 978 810 45 45
Saldo mutatie reserves -217 453 -396 978 810 45 45

Financiële impact

Terug naar navigatie - Financiële impact

Het totale saldo na bestemming in Programma 3 Samen leven en participeren daalt met € 636.000 ten opzichte van de actuele begroting 2024 tot negatief € 16.727.000. De lasten zijn hoger dan de baten. 

Hieronder volgt een toelichting op de belangrijkste mutaties:

Specifieke uitkeringen
De toevoeging aan de baten en lasten in 2025 en verder, door specifieke uitkeringen, bedraagt € 4,9 miljoen, € 1,1 miljoen, € 16.000 en € 16.000. Dit is hieronder toegelicht in de tabel. 

Tabel 4.2 Specifieke uitkeringen programma 3

Bedragen x € 1.000

Specifieke uitkeringen Thema 2025 2026 2027 2028
D8 Specifieke uitkering Onderwijsachterstandenbeleid 3.1 Onderwijs 82 82 - -
A16 Bekostigingsregeling opvang ontheemden Oekraïne 3.5 Participatie 2.390 994 - -
B2 Regeling specifieke uitkering gemeentelijke hulp aan gedupeerden kinderopvangtoeslagproblematiek 2021 3.5 Participatie 12 - - -
TGO Opvang asielzoekers 3.5 Participatie 2.321 - - -
C92 Regeling specifieke uitkering Informatiepunten Digitale Overheid 3.8 Cultuur 16 16 16 16
D23 SPUK Bieb 3.8 Cultuur 110 - - -
Specifieke uitkeringen programma 3 4.931 1.092 16 16

Indexering 
In de kadernota is aangegeven, dat de indexering van de tarieven niet is meegenomen en financieel vertaald in de kadernota en dat we dit meenemen in het begrotingsproces. Gemeenten zijn verplicht om reële tarieven te bieden voor de zorg die ingekocht wordt en daar past bij een reëel indexeringspercentage. Zowel voor de tarieven maatwerkvoorzieningen als de subsidiepartners is dit nu verwerkt in de begroting. 

Jeugd
Sinds 2021 zien we, dat het aantal cliënten in landelijke zorg fors is toegenomen. Landelijke zorg betreft hoog specialistische jeugdhulp.  De VNG koopt deze zorg voor alle gemeenten in. Structurele bijstelling van deze begrotingspost is gebeurd in deze meerjarenraming. Vanaf 2025 is het beschikbare budget voor landelijke zorg jeugd verhoogd met € 218.000 met indexatie vanaf 2026. Ook is voor Veilig Thuis en combinatie jeugdzorg extra budget ter beschikking gesteld van € 50.000 respectievelijk € 60.000. 
De taakmutatie voor de hervormingsagenda is voor 2025 gedeeltelijk afgeraamd. Er vindt een structurele besparing plaats van € 60.000 in 2025 en vanaf 2026 € 120.000 voor indicatiestelling jeugdhulp doordat we dit in eigen beheer gaan organiseren.  

Sociale cohesie / accommodaties
Om invulling te geven aan het deel van het raadsprogramma dat gaat over het bestendigen van de sociale cohesie vindt een oriëntatie plaats waarbij nader wordt gekeken of en welke versterking nodig is ten aanzien van ontmoeting via dorpshuizen. Vooruitlopend op nadere besluitvorming is een voorlopige raming meegenomen van € 300.000 in 2025 aflopend naar € 100.000 in 2027. 

Personeelsbudget in programma 1, 2 en 3
De organisatie ziet zich gesteld voor bijzondere uitdagingen. Aan de ene kant moet worden geconstateerd, dat op het vaste personeelsbudget middelen onbenut blijven (onder andere vanwege krapte op de arbeidsmarkt). In incidentele gevallen en voor de korte termijn kan dat worden opgevangen met interim-krachten, die daarmee beslag leggen op het vrijvallende budget. Daarnaast dient de aandacht uit te gaan naar een evenwichtige opbouw van de organisatie, die aansluit bij het (wettelijke) en door uw raad gewenste takenpakket. Met name dat laatste vergt een versterking van de bedrijfsvoering al dan niet in A2-verband.
Deze complexe materie vraagt om een grondige analyse die de komende maanden zal worden uitgevoerd. Wij hopen en verwachten begin 2025, doch uiterlijk in de kadernota 2026 met een voorstel richting uw raad te komen.